Over ons
Wij zijn een shantykoor met leden hoofdzakelijk woonachtig in gemeente Achtkarspelen (en omstreken). We zijn een groep enthousiaste vrienden en dat uit zich in onze muziek. De repetities worden gehouden in Surhuisterveen in Partycentrum “De Dikke Draai”, waar ook de naam van het koor mee te maken heeft. De zeilende beurtschippers van weleer hadden namelijk hun ligplaats bij de brug de Dikke Draai.
Het koor is opgericht in september 2003 en had direct een succesvolle start.
Inmiddels bestaat het koor uit 41 enthousiaste leden en heeft het al menige optredens in de regio achter de rug.
Repertoire
Drie accordeon’s en een gitarist zorgen voor de muzikale begeleiding en de sfeer van de oude windjammers. Het repertoire bestaat uit Nederlandse en Friese zeemansliedjes en volkswijsjes. Ook de Engelse, Ierse en Schotse seasongs, shanty’s en folksongs zijn een onderdeel van het repertoire en ook zijn enkele Duitse zeemansliedjes opgenomen.
Geschiedenis
Shanties
Rond de eeuwwisseling namen op de wereldzeeën stoomschepen de plaats in van de zeilschepen. Door het verdwijnen van de zeilschepen, ook wel windjammers genoemd, dreigden ook de shanties in de vergetelheid te raken.
De zeemannen, op die schepen moesten heel vaak dezelfde handelingen doen: de zeilen hijsen; de zeilen strijken; het anker lichten of de masten opzetten. Dat was zwaar en eentonig werk en daarom zongen ze daar ritmische liedjes bij. Door het herhalen van een bepaalde zin in een bepaald ritme leek het werk lichter. Die liedjes noemen we shanties.
Het waren functionele liedjes. Shanties hebben niet altijd een verhaal. Het gaat niet om het verhaal dat wordt verteld, maar om de korte zinnetjes en stopwoordjes die ervoor moesten zorgen, dat de zeemannen tegelijk aan de touwen trokken.
Niet al deze liederen vonden hun ontstaan rechtstreeks in de zeevaart. Sommige werden overgenomen uit het arbeidsrepertoire van negers, die belast waren met het laden en lossen van de schepen of uit het milieu van de houthakkers en goudzoekers, waarin zeelui soms enige tijd hun geluk beproefden om vervolgens, met kennis van nieuwe melodieën en teksten, naar de zeevaart terug te keren.
Met shanties worden uitsluitend die liederen bedoeld, die werkondersteunend gebruikt werden.
De liederen konden gaan over havenplaatsen die waren aangedaan, thuis of in het buitenland. Natuurlijk gingen deze dan over zaken als; liefde, avontuur, medelijden, bijzondere personen, gevechten of eenvoudigweg over alledaagse dingen.
Voor het ontstaan van het woord “shanty” bestaan meerdere verklaringen.
Eén daarvan is dat het woord is afgeleid van het Franse “chanter of chantez”, zoals de Franssprekende neger-bootwerkers in New-Orleans het uitdrukten.
Anderen zeggen, dat het woord is afgeleid van het Engelse woord “chant”, wat zoveel betekent als zingen of een aanduiding voor negerliederen.
Er zijn drie typen:
1. Short drag of short haul shanties
waren voor werkzaamheden waarbij men snel, kort aan het touwwerk moest trekken in een relatief korte tijd.
Bijvoorbeeld bij het inkorten of het ontvouwen van de zeilen,
2. Long drag of halyard shanties
waren voor het zwaardere werk waarbij meer tijd nodig was voor de opstelling, voordat men aan de touwen kon gaan trekken.Bijvoorbeeld om de zware zeilen in de mast te hijsen.
Hiervoor was een shanty vereist, die de mannen rust gaf tussen het trekken aan de touwen. Dezelfde shanty kon ook worden gebruikt voor het strijken van de zeilen. Dit type shanty heeft over het algemeen een refrein aan het eind van iedere regel.
3. Capstan of windlass shanties
werden gebruikt voor het repeterend-werk waarbij een vast ritme het werk moest veraangenamen. Ze werden hoofdzakelijk gebruikt voor het lichten van het anker en de zware ankerketting. Het hijsen van het anker werd gedaan door de kaapstander in de rondte te draaien. Dit duurde vaak lang en was zwaar werk. Dit is de meest ontwikkelde vorm van de werkshanties.
We kennen ook shanties, die gezongen werden als het werk gedaan was. Zingen was een favoriete manier van ontspanning. De namen van de shanties hangen nauw samen met de plaats aan boord waar ze gezongen werden.
Voorbeelden hiervan zijn forcastle shanties (forcastle is het verblijf van de bemanningen) of forebitters (forebitter is een bolder, oftewel al zingend op een bolder).